Medikal Aciller

ÇOCUK ACİLDE AĞLAYAN/AVUTULAMAYAN BEBEK

Tüm bebekler Ağlar mı? Her ağlama patolojik mi?

Ağlama, bebekler için normal psikomotor ve psikososyal gelişimin ve çevresi ile iletişimin bir parçasıdır. Her bebek açlık, ağrı, bezinin kirli olması veya bakım isteği nedeniyle ağlar. Ancak, ağlama bir noktaya geldiğinde anne-babayı çaresiz duruma sokabilir ve bebek, avutulamadığı için ciddi bir sağlık sorunu olabileceği kaygısı ile acil servise getirilir.

Yaşamın ilk 4 ayı içinde fazla ağlama, anneler tarafından sıklıkla bildirilen bir yakınmadır. İnsidansının %1.5-40 arasında olduğu tahmin edilmektedir. İlk 6 aylık dönem değerlendirildiğinde, en sık insidansın bir aylık bebeklerde olduğu görülmüştür. Durdurulamayan ağlama, maternal anksiyete ve stresin, dolayısıyla maternal depresyonun nedeni olabilir. Bu durum sadece anne ile bebek arasındaki ilişkiye değil anne ile babanın ilişkisine de olumsuz yönde yansıyabilir. Hatta bazı durumlarda bebeğin fiziksel şiddetine ve ölümüne yol açabilir.

Ağlama nedeniyle getirilen ve avutulamayan her bebekte ağlamaya neden olan durumların hekim tarafından iyi bir şekilde ayırt edilmesi gerekir.

 

Ağlama: Ne kadar ağlama normal?

Avutulamayan ağlama her zaman dikkate alınması gereken bir yakınmadır. Masum bir nedene bağlı olabileceği gibi ciddi organik bir duruma bağlı da gelişebilir. Peki, hangi ağlama şekli patolojik sayılmalıdır? Bu konu ile ilgili yıllar içinde ağlama sıklığı ve süresi ilgili bir çok tanımlama yapılmıştır. En geçerli tanım, Wessel ve arkadaşlarının 1954 yılında yapmış oldukları tanımdır. Buna göre “günde toplam üç saatten fazla süren ve herhangi bir haftada üç günden fazla ortaya çıkan huysuzluk veya ağlama” patolojik ağlamadır.

Ağlamaya neden olan durumların çoğu iyi huylu nedenlerdir. Ancak, bazı durumlarda organik nedenler akla gelmelidir. Aşağıda sıralanan durumlardan bir veya daha fazlasının bulunması organik nedenleri düşündürmelidir.

  • Tiz/anormal sesli ağlama
  • Öyküde günlük ritmin olmaması
  • Sık regürjitasyon, kusma varlığı, ishal, dışkıda kan, kilo kaybı, gelişme geriliğinin olması
  • Migren, astım, atopi, egzama için pozitif aile öyküsünün varlığı
  • Annenin ilaç kullanıyor olması
  • Pozitif fizik muayene bulgularının varlığı
  • 4 ayın üzerinde devam eden ağlama

 

Nedenleri:

Huzursuzluğa neden olan durumların bilinmesi hastanın değerlendirilmesini oldukça kolaylaştırır. Çünkü huzursuzluğa neden olan durumların çoğu öykü ve fizik muayene ile tanımlanabilir. Yani tanı, DIŞLAMA TANISIDIR. Nedenlerin bilinmesi, iyi bir öykü alınıp, fizik muayene yapılması ÇOK ÖNEMLİDİR.

  1. İnfantil kolik

Paroksismal ağlama atakları ile giden bir durumdur. Üç hafta süre ile haftada üç gün, üç saatten fazla ağlama-ÜÇLER KURALI- olarak tanımlanır. Genellikle 4 aydan sonra sonlanır.

 

  1. Genitoüriner sistem hastalıkları
  • İdrar yolu enfeksiyonu (Bir kohort çalışmasında en sık neden olduğu ve tüm ciddi etiyolojilerin %25’den sorumlu olduğu bildirilmiştir)
  • Testis torsiyonu
  • İngiunal veya femoral herni

 

  1. Diğer Enfeksiyonlar
  • Ateşli ve ağlayan çocuklarda mutlaka enfeksiyon odağı araştırılmalıdır.
  • Akut otitis media (İki çalışmada açıklanamayan ağlaması olan bebeklerde en sık problem olduğu bildirilmiştir)
  • Menenjit
  • Herpes enfeskiyonu
  • Pnömoni
  • Sellülit
  • Viral hastalıklar

 

  1. Gastrointestinal sistem
  • Kabızlık
  • Anal fissür
  • Gastroözefagial reflü
  • İnvajinasyon ve intestinal obstrüksiyonlar.

 

Bu gruptaki hastalıkların tanısını koymak zor değildir. Öyküde kusma, beslenme güçlüğü, abdominal distansiyon gibi klinik belirti ve bulgular vardır.

 

  1. Kas-iskelet sistemi
  • Kazara meydana gelmeyen travmalarda, kot, kafa tası kırığı veya uzun kemik kırıklarının varlığında sarsılmış bebek veya çocuk istismarı akla gelmelidir. Tüm vücut ekimoz, hematom ve hareket kısıtlılığı açısından değerlendirilmelidir.
  • Septik artrit
  • Osteomyelit,
  • Turnike sendromu

 

  1. Gözler

Hekimler tarafından çok önem verilen bir muayene değildir. Ancak ağlayan çocuklarda dikkatlice değerlendirilmelidir.

  • Korneal abrazyonlar
  • Oküler yabancı cisim
  • Retinal hemoraji, dekolmanı (Retinal hemoraji ve retina dekolmanı durumunda yine çocuk istismarı akla gelmelidir.)
  • Glokom

 

  1. Diğer nedenler
  • Hava yolunda yabancı cisim
  • Supraventiküler taşikardi
  • Yanıklar
  • Bebek bezi dermatiti
  • İnek sütü protein alerjisi
  • Orak hücre anemisi ve krizi
  • DPT aşılaması
  • Böcek ısırığı
  • Pseudotümör serebri
  • Elektrolit ve asit-baz dengesizliği

 

Acilde ağlayan çocuk ile karşı karşıya kaldığımızda ne yapalım?

Bu hasta grubunda iyi öykü ve fizik muayene ile ağlamaya neden olan durumlar kolaylıkla belirlenebilir. Ağlamanın süresi, sıklığı, ağlama atakları arasındaki süre, ağlamanın şiddeti, arttıran veya azaltan etkenler mutlaka sorulmalıdır. Beslenme, aşılama, fotofobi, uyku düzeni, aile öyküsüne ait bilgi elde edilmelidir. Annenin bebek ile ilişkisi gözlemlenmeli, annenin yorgunluğu ve stresi sorgulanmalıdır.

Fizik muayene vital bulgular ile başlamalı, tüm vücut baştan aşağıya muayene edilmelidir. Bebek mutlaka çıplak muayene edilmelidir. Kıyafet çıkarılmadan yapılacak bir muayenede özellikle istismara ait birçok klinik bulgu gözden kaçabilir. Çocuk sürekli ağladığı için muayenenin bazı kısımları daha sonra tekrarlanabilir. Yine fizik muayenede anal fissür, korneal abrazyon/oküler yabancı cisimler, retina dekolmanı/hemoraji, bombe timpanik membran, inkarsere herniler, saç turnikeler, kot kırıkları, diş çıkarma nedeniyle şişmiş diş etlerinin varlığı, glokom gibi bazı bulgular gözden kaçabilir. Bu nedenle bu bulgular dikkatlice aranmalıdır.

Vücut ağırlığı da mutlaka vital bulgular ile birlikte değerlendirilmelidir. Bebeğin ayına göre uygun kilo alamaması da ciddi bir nedeni düşündürmelidir.

Bu hastaların çoğu iyi görünümlü çocuklardır. Değerlendirme sonrasında septik görünen çocuklar daha ayrıntılı laboratuvar tetkikleri ile değerlendirilebilirler. Ancak iyi görünümlü hastalarda laboratuvar tetkiklerinin yeri oldukça kısıtlıdır. Çocukların %3-5’inde yardımcı olabilir. Ancak öykü ve fizik muayene ile ağlamaya neden olacak bir durum saptanamazsa özellikle korneal abrazyon için floresein değerlendirmesi, inek sütü protein alerjisi, anal fissür veya enfeksiyöz kolit dışlamak için gaitada gizli kan ve idrar yolu enfeksiyonunu dışlamak için tam idrar tetkiki ve idrar kültürü yapılmalıdır.

Tedavi

Altta yatan neden bulunduysa bu durumun tedavisi esastır. Neden yoksa, destek tedavisi önerilir. Aileye normal ağlama atakları hakkında bilgi verilmelidir. Annenin anksiyetesini gidermek için yardımcı olunmalı, dinlenmesi ve uyuması sağlanmalıdır. Bebek için sarılma, kundaklama, masaj şarkı söyleme veya beyaz gürültü denenebilir. Bu yöntemler çocuğun yatışmasına yardımcı olabilir.

Çok nadir olgularda hafif sedasyon ve hastane yatışı gerekebilir. Yine, aile ile sağlık çalışanı arasında güven ve empatiye dayalı bir ilişkinin kurulması çok önemlidir.

Ağlamaya neden olan bir neden bulunmadığında 1-2 saat acil serviste izlemek önemlidir. Bu süre sonunda bebek yakın izlem şartı ile evine gönderilebilir. Ağlama devam ediyorsa daha ileri değerlendirme (sepsis taraması, toksik tarama, kranial tomogrofi, kemik survey) gerekebilir. Bu durumda hasta hastanede tutulmalı, gözlem süresi uzatılmalıdır.

 

Kaynaklar:

  1. Wessel MA, Cobb JC, Jackson EB, Harris GS Jr, Detwiler AC. Paroxysmal fussing in infancy, sometimes called “colic”. Pediatrics 1954; 14: 421-34.
  2. Gormally S. Clinical clues to organic etiologies in infants with colic. In, Barr R., St. JamesRoberts I., Keefe M (editors). New evidence on unexplained early infant crying: its origins, nature and management, Johnson & Johnson Pediatric Institute, Skillman (NJ), 2001:133-49. 15.
  3. Treem W.R. Assessing crying complaints: the interaction with gastro-oesophageal reflux and cow’s milk protein intolerance. In, Barr R.G., St James-Roberts I., Keefe M (editors). New evidence on unexplained early infant crying: its origins, nature and management, Johnson & Johnson Pediatric Institute, Skillman (NJ), 2001:165-76.
  4. Arumugam J, Sivandam S, Vijayalakshmi A M. The evaluation and management of an incessantly crying infant. Sri Lanka Journal of Child Health 2012; 41(4): 192-198
  5. Hermnan M, Le A. The Crying Infant. Emerg Med Clin N Am. 2007; 25:1137-1159
  6. Mavrinac JM. Chapter 7: Craying Infant. Strange and Schafermeyer’s Pediatric Emergency Medicine. 4 th eds. McGrawHill Education. 2015. Pp. 25-28

 

Prof. Dr. Okşan Derinöz Güleryüz

Çocuk Acilde bir profesör. Ankara’da doğmuş, büyümüş. Gencecikten yolu Gazi Tıp’a düşmüş, SAFKAN GAZİ’li. Tipik başak burcu, düzen hastası. Bilgiyi paylaşmayı, anlatmayı ve çocuk acili çok sever.

Bir yanıt yazın

Başa dön tuşu