YABANCI CİSİM ASPİRASYONU ŞÜPHESİ OLAN OLGULARIN YÖNETİMİNDE İPUÇLARI ?
Yönetim algoritması, müdahaleler ve karar alma
Çocuklarda yabancı cisim aspirayonu (YCA), hayatı tehdit eden bir olaydır; solunum yolunu tıkayarak oksijenasyon ve ventilasyonu bozar. Genellikle, hasta ebeveyninin/yakınının geçmişte yaşanan olayı hatırlaması ya da çocuğun söylemesi ile şüphelenilir.
Klinik bulgular net olmayabilir; bu nedenle
- YCA açısından dikkatli bir öykü
- İyi bir klinik değerlendirme
- Radyoloji bulgularının incelenmesi gereklidir.
Özellikle 2 yaş altında, mortalite ve morbiditenin en sık nedenlerinden birisidir. Tarihsel olarak 20.yy’dan önce YCA’ya bağlı mortalite oranı %24 iken; bronkoskopi gelişimi sonrasında mortalite dramatik olarak azalmıştır. Buna rağmen 2013 yılında 4800 çocuk ölümünden sorumlu olmakla birlikte, 0-4 yaş arasında 1/100.000 mortalite nedenidir.
Yabancı cisim aspirasyonunun yaklaşık % 80’i 3 yaş altı çocuklarda görülmektedir. İnsidansın pik yaptığı yaş aralığı ise 1-2 yaştır. Bu yaş grubunda hava yolları daha dar ve obstrüksiyon olması daha kolay olması, çocukların henüz yeterince çiğneyecek kadar azı dişlerinin olmaması (bu yaş grubunda çocukların çoğu ayakta durabilmekte, yürüyebilmektedir, küçük bir nesneyi ağızlarına sokmaya yetecek kadar iyi motor becerisine sahiplerdir). Daha büyük çocuklarda ve erişkinlerde ise, nörolojik bozukluklar, bilinç kaybı, alkol alımı veya sedatif ilaç/madde alımı sebebi ile olmaktadır.
Erkeklerde daha sık olmakla birlikte E/K oranı: 1,5-2,4/1 şeklindedir.
Çocuk acil servise YCA ŞÜPHESİ ile başvuran olgularda akciğer grafisinin, bronkoskopinin yeri, ne zaman çocuk cerrahisi konsültasyonunun isteneceği aşağıdaki algoritmalarda gösterilmiştir.
